Przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym
Przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym podlega ogólnym regułom przedawnienia ustanowionym w przepisach art. 117 k.c. i n. k.c., z modyfikacjami określonymi w art. 442(1) k.c., dotyczącymi terminów przedawnienia tych roszczeń i ich biegu. Przepisy te regulują przedawnienie wszelkich roszczeń majątkowych w zakresie odpowiedzialności deliktowej, a więc roszczeń o naprawienie szkody majątkowej oraz roszczeń o pieniężne zadośćuczynienie krzywdzie. Pamiętać jednak należy, iż roszczenia odszkodowawcze o charakterze niemajątkowym nie ulegają przedawnieniu.
Zgodnie z art 442 ( 1) k.c.
§ 1.Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
§ 2.Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
§ 3.W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
§ 4.Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.
Zatem zasadniczy termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym wynosi trzy lata, jednak kiedy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku termin ten jest dłuższy i wynosi dwadzieścia lat.
Z wyłączeniem roszczeń o naprawienie szkód na osobie ustawodawca zdecydował jednak, iż bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia, roszczenie odszkodowawcze przedawnia się w każdym wypadku z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę, a jeśli wynikła ona ze zbrodni lub występku, z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa.
Zasadniczy trzyletni termin przedawnienia liczy się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się zarówno o samej szkodzie, jak i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, co za tym idzie, jeżeli poszkodowany dowie się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody później niż o samej szkodzie, to ta późniejsza data wyznacza początek biegu przedawnienia. W odniesieniu do roszczeń o naprawienie szkody na osobie, przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia i to niezależnie od tego, czy szkoda wynikła z przestępstwa czy innego zdarzenia.
Również szczególną ochroną zostały objęte roszczenia o naprawienie szkody na osobie wyrządzonej małoletniemu, których przedawnienie nie może nastąpić przed upływem dwóch lat od uzyskania przez poszkodowanego pełnoletności.
Warto również wskazać, iż w celu uniknięcia niebezpieczeństwa przedawnienia roszczenia odszkodowawczego co do szkody która się jeszcze nie ujawniła (przerwania biegu przedawnienia) poszkodowany może żądać ustalenia na podstawie art. 189 KPC, iż sprawca szkody ponosi odpowiedzialność za mogące nastąpić w przyszłości skutki jego czynu niedozwolonego.
Pamiętać jednak należy, iż przedawnienie roszczenia nie oznacza że roszczenie przestało istnieć. Roszczenie nadal istnieje i można dochodzić go od dłużnika. W takim wypadku dłużnikowi będzie przysługiwał zarzut przedawnienia, którym może się on bronić w celu oddalenia powództwa o naprawienie wyrządzonej przez niego szkody.